14/11/2007
Ο φίλος μου και εγώ (1987) - WITHNAIL AND I
Σκηνοθεσία - Σενάριο: Μπρους Ρόμπινσον
Ηθοποιοί: Ρίτσαρντ Γκραντ, Πολ Μακ Γκαν,
Ρίτσαρντ Γκρίφιθς, Ραλφ Μπράουν
Χώρα: Αγγλία (Έγχρωμη)
Διάρκεια: 107΄
Βραβεία:
Σεναρίου στον Μπρους Ρόμπινσον, Film Standard British Film Awards (1989)
Πρώτη προβολή: Ώρα 8.15 μ.μ.
Δεύτερη προβολή: Ώρα 10.30 μ.μ.
Ο Μπρους Ρόμπινσον οργανώνει μια ταινία φαινομενικά καθημερινή, "μικρή", με τυχαίους ανθρώπους μιας τυχαίας παρακμής. Είναι στο κλίμα των ταινιών του Τζάρμους, με την ανάπλαση μιας πραγματικότητας μέσα στο ύφος της νοσταλγίας, του αυτοσαρκασμού και του βιώματος.
Ένα από τα καλύτερα δείγματα παραγωγής της αγγλικής "Χαντμέιντ Φιλμς" (με πρόεδρο τον Τζορτζ Χάρισον των Μπιτλς) που δεν πρέπει να χάσει κανείς από τους νοσταλγούς της δεκαετίας του '60.
Ξεκινώντας σαν ηθοποιός (τελευταία του εμφάνιση ήταν στην "Ιστορία της Αντέλ Ουγκό" του Τριφό) και σεναριογράφος (της βραβευμένης με Όσκαρ ταινίας "Κραυγές στη σιωπή"), ο Ρόμπινσον φτιάχνει με το "Ο φίλος μου κι εγώ" μιαν ημι-αυτοβιογραφική ταινία, εμπνευσμένη από τη ζωή του ίδιου όταν ήταν σπουδαστής της δραματικής σχολής και ηθοποιός. Χώρος η Αγγλία, στα τέλη της δεκαετίας του '60, περίοδος των "χίπις" και των "παιδιών των λουλουδιών", του "σουίνγκιν Λοντον", κ.λπ.
Ήρωες, ο "εγώ" του τίτλου (ο Μάργουντ) κι ένας φίλος του, ο Γουιδνέιλ, δύο άνεργοι ηθοποιοί που ζουν στην περιοχή του Κάμντεν Τάουν του Λονδίνου, σ'ένα καταθλιπτικό διαμέρισμα, πίνοντας ποτά και ναρκωτικά και σχολιάζοντας την άχαρη ζωή τους. Θέλοντας ν' αλλάξουν περιβάλλον πείθουν το θείο του Γουιδνέιλ, τον Μόντι, να τους δώσει το κλειδί του εξοχικού του να πάνε για μερικές μέρες στην περιοχή του Σάσεξ για να ξεκουραστούν.
Η ζωή όμως εκεί δεν είναι καλύτερη από εκείνη στο Λονδίνο. Το σπίτι δεν έχει φως, ούτε θέρμανση ούτε νερό, ενώ οι γείτονες δεν δείχνουν να είναι καθόλου ενθουσιασμένοι με την παρουσία των δύο "ξένων" (αντίθετα με τον Άγγλο συγγραφέα Μπέιτς, που παρουσιάζει μιαν ειδυλλιακή εικόνα της αγροτικής Αγγλίας, όπως αναφέρεται σε μια στιγμή μέσα στην ταινία). Τα πράγματα μάλιστα θα χειροτερέψουν όταν στο εξοχικό καταφθάνει ο ομοφυλόφιλος θείος Μόντι που προσπαθεί να ξελογιάσει τον Μάργουντ.
Ο Ρόμπινσον αντιμετωπίζει την ιστορία σαν μια κωμωδία, χρησιμοποιώντας ακόμη και το μαύρο χιούμορ για να περιγράψει πρόσωπα και καταστάσεις. Το παραγεμισμένο, ακατάστατο διαμέρισμα στο Κάμντεν Τάουν περιέχει "ουσίες" που απειλούν τη ζωή των δύο φίλων, ο προμηθευτής των ναρκωτικών είναι ένας περίεργος μαύρος, ο Ντάνι (πολύ καλός στο ρόλο ο Ραλφ Μπράουν), που εκμεταλλεύεται την απουσία τους για να φέρει στο διαμέρισμα δικούς του φίλους, ενώ ο θείος Μόντι είναι ένας εκκεντρικός πάμπλουτος που μαζεύει χόρτα αντί λουλούδια.
Η περίοδος και οι χώροι καταγράφονται με εξαιρετική λεπτομέρεια - χωρίς όμως καμιά νοσταλγία, δίνοντάς μας μιαν ασυνήθιστη για τον κινηματογράφο εικόνα της Αγγλίας της δεκαετίας του '60 - ενώ ο διάλογος είναι από τους πιο απολαυστικούς και πρωτότυπους που ακούσαμε τα τελευταία χρόνια σε αγγλική ταινία. Οι σκηνές όπου ο θείος Μόντι κυνηγά τον Μάργουντ στο εξοχικό για να περάσει τη νύχτα μαζί του αγγίζουν λίγο το σλάπστικ και έρχονται σε αντίθεση με το υπόλοιπο ύφος της ταινίας. Στο σύνολο όμως έχουμε μιαν αρκετά φροντισμένη και με τρελό χιούμορ ταινία, που μας κάνει να περιμένουμε πολλά από τον Μπρους Ρόμπινσον. Ξεχωριστή αναφορά πρέπει να κάνουμε στις ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών, του Ρίτσαρντ Ε. Γκράντ στο ρόλο του αριστοκρατικής γενιάς Γουιδνέιλ, και του Πολ Μακ Γκαν, στο ρόλο του κάπως κατώτερου ταξικά Μάργουντ, που είναι η πραγματική απόλαυση να τους παρακολουθείς.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 22/4/88
ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ
Κανείς δεν αμφισβητεί πια τη νέα ακμή του αγγλικού σινεμά και την ύπαρξη δημιουργών με ταλέντο και έμπνευση, που ξεπήδησαν από το μεγάλο σχολείο της τηλεόρασης. Αυτή την βδομάδα θα γνωρίσουμε τον Μπρους Ρόμπινσον (σεναριογράφο του "Κραυγές στη σιωπή" και πρωταγωνιστή στην "Αντέλ Ουγκό" του Τριφό) που με το "Ο φίλος μου κι εγώ" κάνει την πρώτη σκηνοθετική του εμφάνιση. Ο Ρόμπινσον - όπως και άλλοι συμπατριώτες του - χρησιμοποιεί ένα μείγμα σάτιρας και νοσταλγίας για να αφηγηθεί μια "περιθωριακή" σχέση, ισορροπώντας επιδέξια πάνω στη λεπτή γραμμή που χωρίζει την κωμωδία από το δράμα. Το χιούμορ βάζει φρένο στην απόγνωση των ηρώων (που είναι άνεργοι, φτωχοί και όχι τόσο καλά παιδιά) κι έτσι ο σαρκασμός κυριαρχεί εκεί όπου θα βασίλευε ο σπαραγμός, αν ο σκηνοθέτης είχε διαλέξει μια λιγότερο αστεία γωνία. Χιούμορ οριακό, σκληρό, "ανθυγιεινό" που δεν λυπάται καμιά παραδοσιακή βρετανική αξία, ούτε τη σχεδόν ανέπαφη από το χρόνο αγγλική εξοχή, ούτε καν το ρωτικό θέατρο ("Οι ηρωίδες του Τσέχοφ παρακολουθούν από το παράθυρο κάτι πάπιες που πηγαίνουν στη Μόσχα", λέει ο Ουιδνέιλ). Ο Ρόμπινσον σαρκάζει και αυτοσαρκάζεται με ένα κυνισμό, που όμως δεν καταφέρνει να καλύψει τελείως τη θλίψη του. Το τέλος της ταινίας, απρόσμενα συγκινητικό, είναι ένας αποχαιρετισμός στη φιλία, στη μποέμικη ζωή και κυρίως στη δεκαετία του '60 - βρισκόμαστε στα τέλη του 1969 - που σύμφωνα με το σκηνοθέτη "ήταν η σπουδαιότερη δεκαετία στην ιστορία της ανθρωπότητας".
Και μ' ένα πλάνο απολυτης μοναξιάς, όπου ένας άνθρωπος απαγγέλει Σαίξπηρ κάτω από τη λονδρέζικη βροχή, κλείνει αυτό το ευαίσθητο και ταυτόχρονα κωμικό έργο, που άρχισε με Τζίμι Χέντριξ και απόλυτη ξενοισιά.
ΕΘΝΟΣ 22/4/88
Γ. ΧΡΥΣΟΒΙΤΣΑΝΟΣ
ΜΠΡΟΥΣ ΡΟΜΠΙΝΣΟΝ
Γεννήθηκε στις 2 Μαΐου 1946 στο Broadstrairs, Kent της Αγγλίας
ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
Withnail & I (1987), How to Get Ahead in Advertising (1989), Jennifer Eight (1992), The Run Diary (2009).