ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ
ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΜΕΤΡΟ - LE DERNIER METRO

Σκηνοθεσία: Φρανσουά Τριφό
Σενάριο: Φρανσουά Τριφό, Σουζάν Σίφμαν, Ζαν-Κλοντ Γκρούμπεργκ
Ηθοποιοί: Κατρίν Ντενέβ, Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Ζαν Πουαρέ, Χάινζ Μπένετ, Αντρέα Φερεόλ
Χώρα: Γαλλία (Έγχρωμη)
Διάρκεια: 133΄

Πρώτη προβολή: Ώρα 8.00 μ.μ.
Δεύτερη προβολή: Ώρα 10.30 μ.μ.

Μια ερωτική ιστορία με φόντο έναν θίασο και τα προβλήματά του στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Εξαιρετικές ερμηνείες από τη Ντενέβ και τον Ντεπαρντιέ.

Από τις πιο εμπορικές ταινίες του γαλλικού κινηματογράφου και αναμφίβολα μία από τις καλύτερες του Φρανσουά Τριφό, που ανασυνθέτει έξοχα το κατοχικό Παρίσι και κατευθύνει δεξιοτεχνικά τους πρωταγωνιστές του. Πράγματι η Ντενέβ και ο Ντεπαρντιέ πλάθουν με αφοπλιστική ευαισθησία τους ρόλους τους, ξεχνώντας την υποκριτική τους μανιέρα και συγκινούν πραγματικά. Ρομαντισμός αλλά και αγωνία.

- Η παρανομία είναι γένους θηλυκού
- Τρεις ήρωες, δύο έργα, μία ταινία
- Η πιο λαμπερή Ντενέβ, ο πιο σαρωτικός Ντεπαρντιέ.

Ο Τριφό αντιμετωπίζει τη γερμανική Κατοχή μέσα από το θέατρο και μια ερωτική ιστορία στην ταινία του "Το τελευταίο μετρό", που προβάλλεται σε επανέκδοση. Η Μαριόν (μια εξαιρετική Κατρίν Ντενέβ) είναι σύζυγος του σκηνοθέτη του θεάτρου Λούκας Στάινερ (Χάινζ Μπένετ), ο οποίος για ν' αποφύγει τη σύλληψη, όταν οι Γερμανοί μπαίνουν στο Παρίσι, αναγκάζεται να κρυφτεί στο υπόγειο του θεάτρου. Ταυτόχρονα, στη σκηνή του θεάτρου αρχίζει να δημιουργείται μια έλξη ανάμεσα στη γυναίκα του και τον συμπρωταγωνιστή της, Μπερνάρ (ένας πολύ καλός  Ζεράρ Ντεπαρντιέ), ενώ κάνουν πρόβες στο νέο έργο του Λούκας.
Γυρισμένη σχεδόν εξ ολοκλήρου σ' ένα θέατρο, η ταινία του Τριφό συνδυάζει την πολιτική με τον έρωτα, με την Ντενέβ να δίνει με δύναμη τη γυναίκα που προσπαθεί απελπισμένα να παραμείνει πιστή στον σύζυγο, ενώ η έλξη για τον συμπρωταγωνιστή της γίνεται ολοένα πιο δυνατή. Ο Τριφό ενδιαφέρεται περισσότερο για το ίδιο το θέατρο και τις καταστάσεις που αντιμετωπίζει ο θίασος στην περίοδο της Κατοχής, καταφέρνοντας να πιάσει κάτι από την όλη ατμόσφαιρα, ενώ η ατμόσφαιρα της εποχής φαίνεται να είναι εμπνευσμένη, όπως έγραψαν οι Γάλλοι κριτικοί, περισσότερο από τις ταινίες της εποχής εκείνης παρά από την πραγματικότητα.
Ν.Φ. ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 5/8/05

Τώρα, ας πούμε με την ευκαιρία της επανακυκλοφορίας της στην Αθήνα, ανακάλυψα την ταυτοπροσωπία της ταινίας με την... Παριζιάνα. Το πιο ιδιαίτερο, πολυδιάστατο, χειραφετημένο θηλυκό στον πλανήτη. Γεννιέται με το χάρισμα να δημιουργεί δική της, προσωπική ενδυματολογική "γραφή". Γιατί από τα δεκαπέντε της καταφέρνει να ταιριάζει και να ομοιογενοποιεί τα πιο ετερόκλητα ρούχα με τα πιο "παράφωνα" αξεσουάρ.
Θυμίζω επί τροχάδην τον σεναριακό ιστό αυτής της ιστορίας, που λαμβάνει χώραν κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής σε θέατρο της Μονμάρτης του 1943. Διάσημος Εβραίος σκηνοθέτης, προκειμένου να αποφύγει το Άουσβιτς, εγκλωβίζεται σαν την Άννα Φρανκ, στο υπόγειο του θεάτρου χρησιμοποιώντας ως αγγελιοφόρο των οδηγιών του την πρωταγωνίστρια και σύζυγό του. Έτσι, στο ίδιο θέατρο διαδραματίζονται δύο "έργα". Το πρώτο, μέσα, πάνω και έξω από τη σκηνή. Το δεύτερο, κάτω από αυτήν. Όταν όμως η Μαριόν ερωτευθεί τον ζεν πρεμιέ Ζεράρ Ντεπαρντιέ, το δεύτερο, το αληθινό, το υπόγειο έργο θα κορυφωθεί.
Προσέξτε τώρα τους κρίκους της αλυσίδας. Κατρίν - Μαριόν - Μετρό - Παρίσι - Γαλλία. Αντιληπτό; Όχι; Το εξηγώ!
Η (αληθινή) Κατρίν Ντενέβ είναι η πιο λαμπερή, διάσημη σταρ του γαλλικού κινηματογράφου. Η (φανταστική) Μαριόν του 1943 ήταν η πιο διάσημη, η πιο δημοφιλής γυναίκα  του παριζιάνικου θεάτρου. Κοινός τόπος το underground, ο υπόγειος ηλεκτρικός, το περιβόητο  Metro. Η μεταφορά από τον υπέργειο στον "υπόγειο" κόσμο είναι διπλή και προφανής. Πρώτον, γιατί η κυκλοφορία υπογείως είναι γρήγορη, άνετη και "αόρατη". Δεύτερον, γιατί η Αντίσταση κατά των Γερμανών, το απαγορευμένο πνεύμα του καλλιτέχνη και ο έρωτας της παντρεμένης Μαριόν για τον συμπρωταγωνιστή της είναι κρυφοί. Επομένως Ιδέες - Αγώνας - Έρωτας, τα τρία θεμέλια του υπόγειου κόσμου, της παρανομίας και του... Metro.
Τελειώσαμε; Όχι! Έχει μπόλικο ψωμί. Δραματουργικά, τα τρία συστατικά της ιστορίας κατανέμονται από τα εξής τρία πρόσωπα: Ο Λουκά (τον υποδύεται γοητευτικά ο Χέινζ Μπένετ) είναι η ζωντανή ενσάρκωση της αντικαθεστωτικής Ιδεολογίας. Γι' αυτό είναι έγκλειστος και καταζητούμενος από την εξουσία. Γι' αυτό είναι ολότελα παράνομος και μόνιμος ένοικος του υπογείου. Ο Λουκά είναι η πεμπτουσία της ασυμφιλίωτης Τέχνης, του ασυμβίβαστου καλλιτέχνη και του Μετρό. Από την άλλη, ο Μπερνάρ (Ζεράρ Ντεπαρντιέ) είναι το σαρκικό του συμπλήρωμα. Ο Μπερνάρ είναι η πεμπτουσία της αθωότητας, του ανιδιοτελούς μαχητή, η καρδιά των "επιβατών" του Μετρό. Γι' αυτό είναι νεώτερος, γι' αυτό είναι ζεν πρεμιέ, γι' αυτό μετέχει ενεργά (και όχι μόνο πνευματικά, όπως ο Λουκά) στην Αντίσταση. Και γι' αυτό ο Λουκά όχι μόνο δεν φρενάρει, αντίθετα σπρώχνει την αγαπημένη του Μαριόν στην αγκαλιά του αντίζηλου Μπερνάρ. Ο λόγος είναι φανερός. Αφού ο Μπερνάρ είναι το συμπλήρωμα του Λουκά και αφού η Μαριόν είναι η Γαλλία, πώς είναι δυνατόν οι δύο αντίζηλοι να ... σκοτωθούν;
Συγκρούεται ο Βόρειος με το Νότιο πόλο; Ολοκληρωτική καταστροφή. Πάμε τώρα στο κέντρο του Σύμπαντος. Στη Μαριόν, δηλαδή τη Γαλλία.
Και είναι η πεμπτουσία της Γαλλίας, γιατί αυτή και μόνο αυτή μετέχει στη νόμιμη και την παράνομη δραστηριότητα. Η Μαριόν είναι το ... ασανσέρ επικοινωνίας υπέργειας και υπόγειας Γαλλίας. Γιατί αυτή είναι η σύζυγος του Σκηνοθέτη, δηλαδή της ψυχής της σκηνής, δηλαδή της παρανομίας (Λουκά) και ταυτόχρονα ερωμένη του ζεν πρεμιέ, δηλαδή της Αντίστασης (Μπερνάρ). Αλλά και γιατί αυτή είναι που ενσαρκώνει την επιβίωση, το αδιαφιλονίκητο προνόμιο της θηλυκής πανουργίας. Η Μαριόν είναι το θέατρο. Το θέατρο είναι Τέχνη. Η Τέχνη είναι η Γαλλία και η Γαλλία είναι ο ομφάλιος λώρος της ταινίας. Υπέροχο; Πού να δείτε και την αλυσίδα με τους κρίκους των μεταμορφώσεων!
Δ. ΔΑΝΙΚΑ
ΝΕΑ 5/8/05

ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΤΡΥΦΟ
Γεννήθηκε στο Παρίσι το 1932 και πέθανε το 1984. Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια και κάτω από την καθοδήγηση του Μπαζέν έγινε κριτικός κινηματογράφου στα Cahiers du Cinema.  Ύστερα από τη μικρού μήκους Le miston (1958) καθιερώνεται με τα “400 χτυπήματα” ως ένας από τους κύριους εκφραστές της νουβέλ - βαγκ.  Ευαίσθητος, λυρικός, γνήσια ρομαντικός έχει σαν κεντρικό θέμα των ταινιών του το πάθος που ωθεί τους ήρωές του στις πιο ακραίες καταστάσεις.  Έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη ρομαντική λογοτεχνία και το αστυνομικό μυθιστόρημα ενώ οι ταινίες του βρίθουν από αναφορές στους αγαπημένους του σκηνοθέτες (Χίτσκοκ, Λιούμπιτς) και λογοτέχνες, αλλά και στο ίδιο του το έργο (για παράδειγμα αφιέρωσε 4 ταινίες στον Αντουάν Ντουανέλ των “400 χτυπημάτων”).  Ο Τρυφφώ κατηγορήθηκε ως προδότης της νουβέλ-βαγκ, πίσω όμως από την ακαδημαϊκή σκηνοθεσία του κρύβεται μια θαυμαστή τέχνη της αφήγησης, ενώ την απουσία ριζοσπαστικών πολιτικών απόψεων την καλύπτει ο παιδαγωγός, ηθογράφος, παρατηρητής Τρυφώ.
Ο ηθοποιός - φετίχ του ήταν ο Ζαν - Πιέρ Λεώ, αλλά και ο ίδιος ήταν θαυμάσιος ηθοποιός (Το αγρίμι, Η αμερικάνικη νύχτα).  Έφθασε στο απόγειο της δόξας του με “Το τελευταίο μετρό”, αλλά ο θάνατος σταμάτησε την άκρως δημιουργική πορεία του.

ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
Τα 400 χτυπήματα (1959), Πυροβολείστε τον πιανίστα (1960), Ζυλ και Τζιμ (1962), σκετς στο Η αγάπη στα 20 (1963), Τρυφερό δέρμα (1964), Φαρενάιτ 451 (1966), Η σειρήνα του Μισισίπι (1969), Το αγρίμι, Το συζυγικό κρεβάτι (1970), Δύο Αγγλίδες στην Ευρώπη (1971), Ένα όμορφο κορίτσι σαν εμένα (1972), Η αμερικάνικη νύχτα (1973), Η ιστορία της Αντέλ Ουγκώ (1975), Το χαρτζηλίκι (1976), Ο άνδρας που αγαπούσε τις γυναίκες (1977), Το πράσινο δωμάτιο (1978), Η αγάπη το βάζει στα πόδια (1979), Το τελευταίο μετρό (1980), Η γυναίκα της διπλανής πόρτας (1981), Οπωσδήποτε την Κυριακή (1983).