Σκηνοθεσία-Σενάριο: Παλ ΣλετάνεΗθοποιοί: Κρίστοφερ Γιόνερ, Γιούλια Σαχτ, Σεσίλιε Μόσλι
Χώρα: Δανία, Σουηδία, Νορβηγία (Έγχρωμη)
Διάρκεια: 75΄
Πρώτη προβολή: Ώρα 8.30 μ.μ.
Δεύτερη προβολή: Ώρα 10.30 μ.μ.
Ένα ατμοσφαιρικό θρίλερ, το οποίο πραγματικά πετυχαίνει το στόχο του: Να φέρει το θεατή σε οριακό σημείο αγωνίας. Το αρρωστημένο περιβάλλον, η μουντή ατμόσφαιρα και η πραγματικά εκκεντρική παρουσία των πρωταγωνιστών συνθέτουν ένα ερωτικό παιχνίδι που αποθεώνεται με άγριες σκηνές ερωτικής ηδονής.
- Απίστευτη οικονομία αφήγησης
- Απίστευτη πυκνότητα σκηνοθεσίας
- Ξεπερνάει και τον Πολάνσκι
Ένας καταπιεσμένος νέος μπλέκει με τις δυο μυστηριώδεις γυναίκες του διπλανού διαμερίσματος σ' ένα σκοτεινό, ψυχολογικό ερωτικό θρίλερ - από τον σκηνοθέτη του "Junk Mail".
Δεν σας κρύβω. Ανώτερη (για τον υποφαινόμενο) ταινία της εβδομάδας, το "Next door" ("Η διπλανή πόρτα") ενός διαβόλου από τη Νορβηγία, με το όνομα Παλ Σλετάνε. Σαν να έστυψε όλο τον Πολάνσκι και να μετέτρεψε την "Αποστροφή" και τον "Ένοικο" σε φιλέτο πρώτης διαλογής πολανσκικής κουζίνας.
Φανταστείτε δύο πράγματα μαζί. Το πρώτο, ότι η δράση εκτυλίσσεται σε τρεις κλειστούς χώρους (δωμάτια και διαδρόμους διαμερισμάτων) και το δεύτερο, ότι η χρονική διάρκεια της αφήγησης αγγίζει μόλις τα 75 λεπτά της ώρας. Το αποτέλεσμα μοναδικό. Καθηλωμένος στην πολυθρόνα, και όσο να ψάχνεις, να μην πετάς μισό καρέ. Να μην καταλαβαίνεις πότε τέλειωσε η ταινία. Πρωτοφανές, ούτε στις καλύτερες action movies. Η λιτότητα αυτού του τύπου είναι υπόδειγμα άσκησης για κάθε σπουδαστή και επαγγελματία κινηματογραφιστή. Το στόρι κλειστοφοβικό, νοσηρό, παρανοϊκό, καταραμένο, δηλαδή ακραία πολανσκικό, τραμπαλίζεται ανάμεσα στο φαντασιακό ενός "φευγάτου" μυαλού και σε μια εξίσου φευγάτη πραγματικότητα, οργανωμένη από δύο τρελά θηλυκά της διπλανής πόρτας. Νεαρός, άρτι εγκαταλελειμμένος από την κοπέλα του, πέφτει σε παγίδα δύο σεξομανιακών, άγριων κοριτσιών που κατοικούν στο διπλανό διαμέρισμα της ίδιας πολυκατοικίας. Κάθε επίσκεψη και μια νοσηρή διαδικασία. Κάθε ερωτική επαφή κολυμπάει στο αίμα. Κάθε πόρτα και από ένα δωμάτιο του μυαλού του ν' ανοίγει. Είναι αλήθεια; Συμβαίνουν όλα αυτά; Μπας και βλέπει εφιάλτη; Μπας και τα κορίτσια είναι δολοφόνοι; Ή μήπως αυτός, προκειμένου να εκδικηθεί την κοπελιά που τον εγκατέλειψε, ξεσπάει σε δύο άγνωστες της διπλανής πόρτας;
Ο Σλετάνε αντιστρέφει τον Μπάρτον Φινκ (Τζον Τορτούρο, στην ομότιτλη μαύρη ταινία των αδελφών Κόεν) και τον αναμειγνύει με τον Τρελκόφκσι στον "Ένοικο" του Πολάνσκι και με τον Κ στο "Κάστρο" του Κάφκα. Ο Μπάρτον Φινκ ξυπνάει μ' ένα πτώμα. Ο Γιον (Κρίστοφερ Γιόνερ στη "Διπλανή πόρτα") πέφτει σ' ένα πτώμα. ο Τρελκόφσκι βλέπει ακίνητα, παγωμένα πρόσωπα, να τον κοιτούν από τα παράθυρα της απέναντι πολυκατοικίας. Ο Γιον πολιορκείται από δύο άγνωστα, χυμώδη, αλλά ύποπτα κορίτσια. Ο χώρος αφιλόξενος, εχθρικός. Το σεξ βίαιο, σαδομαζοχιστικό, θανατερό. Ο ιδιωτικός χώρος κολασμένος, οι διάδρομοι στενοί σαν φυλακή. Πουθενά διαφυγή.
Έτσι, τρία επίπεδα συμπλέκονται και συνουσιάζονται μαζί: το ταραγμένο μυαλό του Γιον (φαντασιακό) - ο Παράδεισος που υπόσχεται το διαμέρισμα των δύο κοριτσιών (σεξ) - ο ασφυκτικός χώρος που δεν αφήνει την παραμικρή χαραμάδα δεύτερης επιλογής (κοινωνία). Με δύο λόγια, ο τρομερός Νορβηγός, μέσα σε δύο δωμάτια και με τρία όλα κι όλα πρόσωπα, απογειώνει την εικόνα στο ρετιρέ της αυτοκρατορίας του Ρομάν Πολάνσκι. Υποκλίνομαι. Ο Πολάνσκι μπορεί να "πέθανε", ο Σλετάνε ζει και βασιλεύει.
Δ. ΔΑΝΙΚΑΣ
ΝΕΑ 2/2/06
Μετά την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πρώτη ταινία του "Junk Mail" (1997), που είχε εντυπωσιάσει στο Φεστιβάλ του Σάντανς, ο Νορβηγός σκηνοθέτης Παλ Σλετάνε επιστρέφει με μια άλλη το ίδιο ατμοσφαιρική, περισσότερο τη φορά αυτή σκοτεινή ταινία. Ο ήρωάς του, ο Γιον, μπορεί να μην είναι τόσο αποκρουστικός όσο ο ταχυδρόμος στο "Junk Mail", αλλά δείχνει το ίδιο βασανισμένος και αναποφάσιστος μπροστά σε τρομερά αδιέξοδα. Τα προβλήματά του αρχίζουν, τουλάχιστον όπως τα παρουσιάζει η πλοκή, με την απόρριψή του από την κοπέλα του και τη συνάντησή του με δυο νέες, μυστηριώδεις, έτοιμες για παράξενα ερωτικά παιχνίδια, κοπέλες που έχουν μετακομίσει στο διπλανό διαμέρισμα. Παρά την αρχική προσπάθειά του να τις αποφύγει, ο Γιον αρχίζει να υποκύπτει στην έλξη τους για να παρασυρθεί σ' ένα επικίνδυνο, καταστροφικό παιχνίδι.
Η ταινία εκτυλίσσεται βασικά στα δυο διαμερίσματα που ο Σλετάνε μετατρέπει σ' ένα είδος κλειστοφοβικού, καφκικού πύργου από τον οποίο κανείς δεν μπορεί να διαφύγει. Εκείνο που καταφέρνει ο σκηνοθέτης είναι να δημιουργήσει την ατμόσφαιρα απειλής, όπου τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται και τίποτα δεν οδηγεί εκεί που περιμένει κανείς. Τα όσα συμβαίνουν, και που δεν μπορώ να αποκαλύψω για να μην καταστρέψω το αναπάντεχο φινάλε, μου θύμισαν την εκπληκτική ταινία "Αποστροφή" του Πολάνσκι. Με μια παρόμοια μεθοδικότητα, με ένα σταδιακό χτίσιμο του μη ρεαλιστικού και του σασπένς, ο Σλετάνε σε παρασύρει στον εφιαλτικό κόσμο του, κρατώντας σε αιχμάλωτο και σε αγωνία μέχρι το φινάλε. Ένα ερωτικό ψυχολογικό θρίλερ που θα μείνει καρφωμένο στο μυαλό σας για μεγάλο διάστημα.
Ν.Φ. ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Η "Διπλανή πόρτα" είναι ένα νευρώδες και βίαιο σε κάποιες καμπές του ψυχολογικό θρίλερ, στη γραμμή πλεύσης του Ρομάν Πολάνσκι της "Αποστροφής" και του "Ένοικου". Η ταινία είναι φτωχή σε σύληψη και σε επίπεδα ανάγνωσης (περίπου όσο και το χιτσκοκικό "Ψυχώ", θα 'λεγε κανείς με μια δόση υπερβολής) αλλά τούτη η έλλειψη, λειτουργεί θετικά. Αφήνει απερίσπαστο τον Νορβηγό σκηνοθέτη Παλ Σλετάνε (τον πρωτογνωρίσαμε στα τέλη του '90 χάριν του "Junkmail") να συμπαρασύρει τον θεατή σε ένα απολαυστικό παιχνίδι, όπου τα όρια μεταξύ της φαντασίας και της πραγματικότητας είναι δυσδιάκριτα.
Ο νεαρός Γιον, ένας συνεσταλμένος υπάλληλος γραφείου που η ερωμένη του τον απέρριψε για έναν ώριμο άνδρα, ανταποκρίνεται με δισταγμό στην υπαινικτική πρόσκληση μιας άγνωστης. Μια κοπέλα του συστήνεται ως η ένοικος του διπλανού διαμερίσματος και τον παρακαλεί να τη βοηθήσει να σύρουν ένα βαρύ έπιπλο δίπλα στην πόρτα της. Μετά από λίγο χτυπάει την πόρτα του Γιον, που υποψιάζεται πως κάτι αλλόκοτο συμβαίνει πίσω από τον τοίχο, ζητώντας του να κάνει για λίγο συντροφιά στην αδελφή της, η οποία δεν μπορεί να μείνει ούτε λεπτό μονάχη μετά την επίθεση και τον βιασμό που υπέστη από έναν πρώην εραστή της. Η επιμονή της κάμπτει τις αντιστάσεις του. Ο Γιον περνάει για δεύτερη φορά την διπλανή πόρτα και έκπληκτος δέχεται τη σεξουαλική επίθεση της κοπέλας που δεν μοιάζει και τόσο κακοποιημένη.
Από εδώ και μπρος αρχίζει ένα ενδιαφέρον παιχνίδι με τον θεατή, καθώς αλλοιώνεται η ρεαλιστική αίσθηση του χώρου και ταυτοχρόνως διακόπτεται η γραμμική ροή του χρόνου. Ο Σλετάνε κινηματογραφεί τους διαδρόμους και τα δωμάτια του διαμερίσματος με τρόπο ο οποίος προσδίδει υπερρεαλιστικές διαστάσεις στον χώρο που παραπέμπει στον λαβύρινθο του μυαλού του Γιον. ’ξιος μαθητής του Πολάνσκι, διαγράφει μια ελλειπτική τροχιά με κατεύθυνση από έξω προς τα μέσα εγκλωβίζοντας ένα ψυχικά διαταραγμένο άτομο στον λαβύρινθο της νοσηρής φαντασίας του. Η γεωμετρία είναι τέλεια και η ατμόσφαιρα, βοηθούσης της μουσικής του Σάιμον Μπόσγουελ, υποβλητική.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΟΥΡΑΣ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 2/2/06
ΠΑΛ ΣΛΕΤΑΝΕ
Eating out (1993), Junk Mail (1997), Διπλανή πόρτα (2005).
Συχνά εργάζεται με τους: Robert Skjeerstad, Anne Linnestad, Andrine Saether, Per Egil Aske, Bentine Holm.
