ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ - QUEEN CHRISTINA
Σκηνοθεσία: Ρούμπεν Μαμούλιαν
Σενάριο: Σ.Ν. Μπέρμαν, Χ.Μ. Χάργουντ,
Σάλκα Βιέρτελ
Ηθοποιοί: Γκρέτα Γκάρμπο, Τζον Γκίλμπερτ,
Ίαν Κιθ, Ελίζαμπεθ Γιανγκ,
Λιούις Στόουν
Φωτογραφία: Γουίλιαμ Ντάνιελς
Χώρα: ΗΠΑ (Ασπρόμαυρη)
Διάρκεια: 97΄
Πρώτη προβολή: Ώρα 8.30 μ.μ.
Δεύτερη προβολή: Ώρα 10.30 μ.μ.
Από τις ωραιότερες ταινίες της Γκρέτα Γκάρμπο, στην οποία η μοναδική αυτή ντίβα της οθόνης ερωτεύεται τον Ισπανό πρεσβευτή Γκίλμπερτ. Εξαιρετική η όλη ατμόσφαιρα που δημιουργεί με τη σκηνοθεσία του ο Μαμούλιαν.
"I want to be alone" ("Θέλω να μείνω μόνη") είναι η περιβόητη φράση που σε μια στιγμή αναφέρει στην ταινία "Γκαντ Οτέλ" η Γκρέτα Γκάρμπο και που από τότε χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται για να περιγράψει την απόμακρη, ταυτόχρονα μυστηριώδη και γοητευτική προσωπικότητα της μεγάλης αυτής ντίβας του κινηματογράφου, που αγάπησαν με πάθος άνθρωποι και των τριών (όπως συνέβη και με την Ντίτριχ) φύλων. Η μοναξιά στη ζωή και στον έρωτα αλλά και η μοναξιά στην οθόνη περιλαμβάνονται και στη "Βασίλισσα Χριστίνα". Κι αυτό χάρη στη χημεία που αναπτύχθηκε ανάμεσα στην Γκάρμπο κι έναν ελιτιστή σκηνοθέτη όπως ο Ρούμπεν Μαμούλιαν (ο πρώτος που χρησιμοποίησε το έγχρωμο φιλμ, και μάλιστα για δραματουργικούς σκοπούς, στην ταινία "Μπέκι Σαρπ").
Η Γκάρμπο ερμηνεύει την ομοφυλόφιλη βασίλισσα της Σουηδίας Χριστίνα του 17ου αιώνα που ερωτεύεται - μεταμφιεσμένη αρχικά σ' αγόρι - το νέο Ισπανό πρεσβευτή (Τζον Γκίλμπερτ) στη χώρα της και περνά δυο μέρες και νύχτες μαζί του σ' ένα πανδοχείο πριν επιστρέψει στα καθήκοντα της βασίλισσας. Όταν τελικά υποχρεώνεται να τον εγκαταλείψει, προτιμά να παραιτηθεί από το θρόνο και να φύγει, μεταφέροντας μαζί της το πτώμα του νεκρού εραστή που τον έχουν στο μεταξύ δολοφονήσει.
Παρά τις κάποιες αδυναμίες στο διάλογο και τη μονοδιάστατη ερμηνεία του Γκίλμπερτ, ο Μαμούλιαν με τη σκηνοθεσία του και η Γκάμπο με το εξαίσιο, μοναδικό παίξιμό της - το καλύτερο ίσως της καριέρας της αν και ποτέ δεν είσαι σίγουρος αν πράγματι είναι καλή ηθοποιός ή απλά μια ωραία ντίβα που την αγάπησε η κάμερα - καταφέρνουν να δώσουν στην ταινία τη ζωντάνια αλλά και τη μαγεία που και σήμερα εξακολουθούν να κάνουν την παρακολούθηση της ταινίας συναρπαστική - από τις καλύτερες σκηνές της ταινίας είναι εκείνη όπου η Γκάρμπο φτάνει στο πανδοχείο μεταμφιεσμένη σε αγόρι και λόγω έλλειψης δωματίων, αναγκάζεται να περάσει τη νύχτα της με τον Ισπανό πρεσβευτή ("υποχωρεί" ρίχνοντας μια πονηρή ματιά που μόνο αυτή μπορούσε να ζωντανέψει με τέτοια χάρη), καθώς και εκείνη όπου η Γκάμπο, για να κρατήσει στη μνήμη της τις στιγμές έρωτα που πέρασε με τον Γκίλμπερτ στο πανδοχείο, χαϊδεύει με το ίδιο ερωτικό πάθος ένα ένα τα έπιπλα και τα αντικείμενα στο δωμάτιο.
Αξίζει να σημειώσω πως αρχικά η Γκάρμπο ήθελε για συμπρωταγωνιστή της τον Λόρενς Ολίβιε - που είχε δει σε μια ταινία του - στις πρόβες όμως οι δυο τους δεν μπόρεσαν να "δέσουν" και η Γκάρμπο επέλεξε τελικά τον Τζον Γκίλμπερτ, παρά τις αντιρρήσεις των παραγωγών, γιατί ο ηθοποιός, διάσημος στην περίοδο του βωβού, βρισκόταν στην κατιούσα της καριέρας του.
Ν.Φ. ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 6/7/06
Η ωραιότερη ομιλούσα ταινία της Γκρέτα Γκάρμπο χρωστά σχεδόν τα πάντα στο διευθυντή φωτογραφίας Γουίλιαμ Ντάνιελς, μέγα τεχνίτη των φωτοσκιάσεων αλλά και ιδανικό στο να αναδεικνύει τα υπέροχα και μυστηριώδη χαρακτηριστικά της σταρ. Αυτή με τη σειρά της μεταμφιέζεται συχνά σε άντρα (η αληθινή βασίλισσα Χριστίνα ήταν δηλωμένη λεσβία ή τέλος πάντων αμφισεξουαλική), ωθώντας στα άκρα το διφορούμενο ενός προσώπου που περιγράφεται αινιγματικό όσο ποτέ άλλοτε, ακόμα και ως προς το φύλο του. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν ταυτίζεται με λεσβία ή με τραβεστί. Όπως παρατηρεί ο Ρολάν Μπαρτ, "η Γκάρμπο μένει πάντα η ίδια, κουβαλώντας χωρίς προσποίηση, κάτω από την κορόνα της ή τους μεγάλους λευκούς γιακάδες, το ίδιο πάλλευκο και μοναχικό πρόσωπο". Από τις ωραιότερες σκηνές της ταινίας, αυτή όπου η Χριστίνα ξυπνά στο πανδοχείο και φιλά όλα τα σημεία του κρεβατιού ή τα αντικείμενα του δωματίου της που συνδέονται με την παρουσία του εραστή της. Δυστυχώς ο τελευταίος δεν είναι άλλος από τον Τζον Γκίλμπερτ, ο οποίος παίζει με προσποίηση και έμφαση, την ίδια ρητορεία υιοθετεί συχνά και η ίδια η ταινία, φαντάζοντας λιγάκι ξεπερασμένη σήμερα αλλά ταυτόχρονα μυθικά γοητευτική.
ΜΠ. ΑΚΤΣΟΓΛΟΥ
ΑΘΗΝΟΡΑΜΑ
ΡΟΥΜΠΕΝ ΜΑΜΟΥΛΙΑΝ 1897 - 1987
Εξαίρετος Αρμένιος σκηνοθέτης, γεννήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 1897 στην Τυφλίδα από Αρμένιους γονείς. Υπήρξε καινοτόμος στην ιστορία του σινεμά με κοινοτομίες στον ήχο, στα χρώματα και στην κίνηση της κάμερας που χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα. Οι πιο γνωστές ταινίες του είναι "Applause" "City Streets", "Queen Christina", "Dr Jekyll and Mr Hude". κ.ά.