LA ULTIMA CENA
Σκηνοθεσία: Τόμας Γκουτιέρεζ Αλέα
Σενάριο: Τ. Γκ. Αλέα, Τόμας Γκονζάλες, Μαρία Εουτζένια Χάγια
Ηθοποιοί: Νέλσον Βιλλάργκα, Συλβάνο Ρέυ, Λουίς Αλμπέρτο Γκαρσία
Φωτογραφία: Μάριο Γκαρσία Τζόγια
Μουσική: Λέο Μπρούβερ
Χώρα: Κούβα (Έγχρωμη)
Διάρκεια: 113΄
Πρώτη προβολή: Ώρα 8.15 μ.μ.
Δεύτερη προβολή: Ώρα 10.30 μ.μ.
Ο σκηνοθέτης ανατρέχει στη γλώσσα της παραβολής, για να φτιάξει όχι μια στεγνή, διδακτική ταινία, αλλά ένα έργο γεμάτο χιούμορ, ειρωνεία και σκηνοθετικά ευρήματα.
Στην Κούβα του 18ου αιώνα και κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, ένας “καλοκάγαθος” θρησκόληπτος κόμης, παρακινούμενος από έναν ιερέα, αποφασίζει, για να εξαγνιστεί, να παίξει το ρόλο του Χριστού. Ζητά από τον επιστάτη του Δον Μανουέλ να διαλέξει 12 σκλάβους, στους οποίους πλένει τα πόδια και τους τα φιλά και στη συνέχεια τους στρώνει ένα λουκούλειο γεύμα, ακριβώς το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, που παραπέμπει στο Μυστικό Δείπνο του Ευαγγελίου. Κατά τη διάρκεια του ατελείωτου αυτού δείπνου ο κόμης προσπαθεί να μυήσει τους δούλους του στο νόημα της Χριστιανικής θρησκείας, που κατά την αντίληψή του περιορίζεται στην ελπίδα για την επουράνια βασιλεία. Η εγκαρτέρηση στα βάσανα, η υποταγή στη μοίρα, τα γήινα μαρτύρια, αποτελούν την καλύτερη προϋπόθεση για να γίνει κάποιος δεκτός στον Παράδεισο, άρα οι βασανισμένοι δούλοι θα πρέπει κατά βάθος να είναι ευτυχισμένοι για την τύχη τους.
Την άλλη μέρα οι μη επαρκώς συνειδητοποιημένοι δούλοι, που αντιλαμβάνονται διαφορετικά τα διδάγματα του αφεντικού τους, επαναστατούν όταν ο σκληρός επιστάτης Δον Μανουέλ τους βάζει να δουλέψουν, παρά τις αντίθετες επαγγελίες. Η εξέγερσή τους πνίγεται στο αίμα, όμως όταν τα κεφάλια τους μπαίνουν στα παλούκια, ένα μένει κενό. Ο δωδέκατος σκλάβος, ο Αντόνιο, ο πιο συνειδητοποιημένος, δε θα συλληφθεί ποτέ και το κενό παλούκι περιμένει καρτερικά όχι τον ίδιο, αλλά το κεφάλι του κόμη κι όλων των άλλων αφεντικών.
Ο Αλέα, αν και μαρξιστής, πιστεύει πως οι αρχικές διδασκαλίες του Χριστού είχαν τις πιο αγαθές προθέσεις, στη συνέχεια όμως διαστρεβλώθηκαν από την εκάστοτε άρχουσα τάξη. Η θρησκεία χρησιμοποιήθηκε ως μέσο χειραγώγησης για τους “ταπεινούς και καταφρονεμένους”, μια διαφορετική όμως ερμηνεία της μπορεί να οδηγήσει στ’ ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα.
Ολόκληρη η κεντρική σεκάνς γύρω απ’ το τραπέζι του κόμη είναι στημένη μ’ εξαιρετική μαεστρία και η λιτή ειρωνεία που κυριαρχεί δε μπορεί παρά να μας θυμίζει την αντίστοιχη σκηνή του Μυστικού Δείπνου στη Βιριδιάνα του Μπουνιουέλ. Μόνο που στον Αλέα, ο σουρεαλισμός αντικαθίσταται με μια βαθιά ρεαλιστική, διαλεκτική λογική, έτσι που αναπόφευκτα να οδηγεί τους νέγρους “μαθητές” του κόμη - Χριστού σε μια πρώτη κοινωνική αφύπνιση, η οποία με τη σειρά της, οδηγεί στην άτυχη εξέγερση την επόμενη μέρα της αιματοβαμμένης Παρασκευής. Η ιδέα της επανάστασης έχει πλέον ριζώσει κι ύστερα από 200 χρόνια θα δικαιωθεί.
ΤΟΜΑΣ ΓΚΟΥΤΙΕΡΕΖ ΑΛΕΑ
Γεννήθηκε στην Αβάνα το 1928, και πέθανε το 1996. Από ηλικία είκοσι ετών ασχολείται ερασιτεχνικά με το σινεμά. Σπουδάζει στη συνέχεια στη Ρώμη και μετά την άνοδο του Κάστρο συμμετέχει στην ίδρυση του Κουβανικού Ινστιτούτου Κινηματογραφικής Τέχνης και Βιομηχανίας. Αφού γυρνά το ντουμαντέρ “Esta tierra nuesta” (1959) επιβάλλεται ως ο πιο σημαντικός Κουβανός σκηνοθέτης με τις ταινίες: “Ιστορίες της επανάστασης” (1961) σε τρία επεισόδια, “Las doce sillas” (1962) μπουρλέσκ κοινωνική σάτιρα, “Cumbite” (1964), “Ο θάνατος ενός γραφειοκράτη” (1964), “Μνήμες υπανάπτυξης” (1968), “Una pelea cubana contra los demonios” (1971), “Ο τελευταίος δείπνος” (1977), “Οι επιζήσαντες” (1978), “Hasta cietro punto” (1984),” Letters from the Park” (Cartas del parque 1998), Far Apart (Contigo en la distancia 1991), Strawberry and Chocolate (Fresa y chocolate 1993), Guantanamera (1994).
