Σκηνοθεσία: Μίκα Καουρισμάκι
Σενάριο: Μίκα Καουρισμάκι, Γκέοργκε Μούρα
Χώρα: Βραζιλία - Γερμανία - Φινλανδία (Έγχρωμη)
Διάρκεια: 105'
Πρώτη προβολή: 8.15 μ.μ.
Δεύτερη προβολή: 10.30 μ.μ.
Ένα θαυμάσιο μουσικό ταξίδι στη Βραζιλία και τον κόσμο της σάμπα, σε μια ταινία που δίνει τον κύριο ρόλο στη μουσική και τους ανθρώπους που τη δημιούργησαν και την έκαναν τμήμα του πολιτισμού τους.
Γοητευμένος από τους ήχους της σάμπα, ο Φινλανδός Μίκα Καουρισμάκι ταξιδεύει στα βάθη της Βραζιλίας, αναζητώντας τις ρίζες αυτής της μουσικής, ένα ταξίδι που τον οδηγεί από τη ζούγκλα του Αμαζονίου μέχρι το πολύχρωμο Ρίο ντε Τζανέιρο.
Μουσικό ντοκιμαντέρ για την καταγωγή της Σάμπα και των άλλων ιδιωμάτων της λαϊκής βραζιλιάνικης μουσικής. Οδηγός ο Μίκα Καουρισμάκι.
Την ιστορία της βραζιλιάνικης μουσικής και συγκεκριμένα της σάμπα αφηγείται στο εξαιρετικό αυτό ντοκιμαντέρ του ο Φινλανδός Μίκα Καουρισμάκι, ο μεγαλύτερος αδερφός του γνωστού μας Άκι Καουρισμάκι. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Μίκα πάει στη Βραζιλία, μια κι έχει ζήσει πηγαινοερχόμενος εκεί, γύρω στα 10 χρόνια. Η ιδέα για την ταινία ξεκίνησε από τη γερμανική εταιρία Arte, συμπαραγωγό στο ντοκιμαντέρ Buena Vista Social Vlub του Βιμ Βέντερς, γύρω από τη μουσική της Κούβας. Ευκαιρία για τον Καουρισμάκι να ξαναπάει στη δεύτερή του πατρίδα, εκεί όπου παλιότερα είχε γυρίσει, μαζί με τον Τζιμ Τζάρμους, το ντοκιμαντέρ "Tigrero" γύρω από μια ανολοκλήρωτη ταινία του Σάμιουελ Φούλερ. Τη φορά μάλιστα αυτή άνοιξε κι ένα κλάμπ στο Ρίο, για ν' απολαμβάνει τους μουσικούς που λάτρευε, κλάμπ που, δυστυχώς, ύστερα από έναν χρόνο το έκλεισε για να ασχοληθεί, όπως ανάφερε, αποκλειστικά με τη σκηνοθεσία. Ο Καουρισμάκι ταξίδεψε γύρω στα 4000 χιλιόμετρα, επί δύο μήνες, σε διάφορα μέρη της Βραζιλίας, καταγράφοντας την ιστορία της σάμπα, αποκαλύπτοντας τις πολιτιστικές και θρησκευτικές ρίζες της και τις διαφορετικές σημασίες που αυτή έχει αποκτήσει σε κάθε ξεχωριστό τόπο: τη σχέση της με την κουλτούρα των Ινδιάνων του nordeste, της βορειοανατολικής Βραζιλίας, τη ζωντάνια και τη δύναμη που αυτή έδωσε στους ανθρώπους που ζουν στις φτωχικές περιοχές των φαβέλας, τη σχέση με τις παλιές θρησκευτικές τελετές των μαύρων σκλάβων της Μπαχία. Η ταινία καταγράφει τους διάφορους ρυθμούς της μουσικής (υπάρχουν πολλοί, λέει ο ίδιος ο Καουρισμάκι στην ταινία του όμως προσπάθησε να καταγράψει τους πιο σημαντικούς), όπως αυτοί αναπτύσσονται και επιβάλλονται στα διάφορα μέρη, με το σκηνοθέτη να εστιάζει το ενδιαφέρον του στις διαφορετικές μορφές της σάμπα. Γι' αυτό και στρέφεται σε άγνωστους στο μεγαλύτερο μέρος μουσικούς και τραγουδιστές, τονίζοντας την πολυμορφία της μουσικής τους, αλλά και τη γνήσια, λαϊκή προέλευσή της. Πλάι τους προβάλλουν και άλλοι βετεράνοι μουσικοί, όπως ο Γιαθίντο Σίλβα και ο Βάλτερ Αλφαϊάτε - μερικοί από τους οποίους, όπως πληροφορούμαστε, έχουν στο μεταξύ πεθάνει.
Ν. Φ. ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ (16/4/04)
Μια ξενάγηση στο μουσικό πλούτο της λαϊκής μουσικής της Βραζιλίας, που ξεφεύγει από ένα τυπικό τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ έρευνας, λόγω της παθιασμένης προσωπικής εμπλοκής του Μίκα Καουρισμάκι σε αυτό το μουσικό και γεωγραφικό οδοιπορικό. Μπορεί ως σκηνοθέτης να είναι λιγότερο ταλαντούχος από τον αδερφό του Άκι, ωστόσο ως άνθρωπος παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον: μέγας φαν της βραζιλιάνικης μουσικής, ζει τα τελευταία 12 χρόνια κυρίως στο Ρίο, όπου έχει το δικό του κλαμπ (το "Mika's Bar" όπως πληροφορούμαστε από την ταινία). Ο Μίκα δεν αρκείται σε μια φολκλορική κινηματογράφηση μουσικών και χορευτών της σάμπα στη διάρκεια του καρναβαλιού του Ρίου, αλλά ταξιδεύει στα βάθη της Βραζιλίας σε αναζήτηση των πηγών (μουσικές, θρησκευτικές, εθνολογικές) της σάμπα και των συγγενικών μουσικών ιδιωμάτων, μια μουσική που είναι ακόμα ζωντανή και συνδέεται άμεσα με τους ανθρώπους που την υπηρετούν. Στην ταινία καταγράφονται πάνω από 50 performances (πολλές από αυτές είναι φιλμαρισμένες στους δρόμους), ως επί το πλείστον ανωνύμων καλλιτεχνών, υπάρχουν όμως και θρύλοι της σάμπα, όπως ο ηλικιωμένος Βάλτερ Αλφαγιάτε, ράφτης και μουσικός, η παρουσία του οποίου μας θυμίζει το "Buena Vista Social Club". Ωστόσο η ταινία του Μίκα είναι πολύ πιο προσωπική, ζωντανή κι εκρηκτική, μια και η μουσική που καταγράφει έχει άλλη δυναμική, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η γεωγραφική ξενάγηση από τα βάθη της επαρχιακής βορειο-δυτικής Βραζιλίας (Μπαχία, Περναμπούκο) στο πολυπρόσωπο Ρίο.
ΜΠ. ΑΚΤΣΟΓΛΟΥ
ΑΘΗΝΟΡΑΜΑ 17/4/04
4000 χιλιόμετρα μέσα στην αχανή χώρα της Βραζιλίας διάνυσε ο Φινλανδός σκηνοθέτης (ναι, είναι αδερφός του Άκι Καουρισμάκι) για να καταγράψει την πιο πολυποίκιλη, ίσως, μουσική του κόσμου. Πράγματι, το ξέφρενο και πολύχρωμο αυτό ντοκιμαντέρ αποδεικνύει ότι η λαϊκή βραζιλιάνικη μουσική έχει ίσως τις πιο πλούσιες επιρροές από οποιαδήποτε άλλη. Αντλεί, βεβαίως, τις ρίζες της από την Αφρική, τα ηχοχρώματά της όμως δεν περιορίζονται διόλου στο είδος που αποκαλούμε ευρύτερα λάτιν. Πέρα από το μουσικολογικό της ενδιαφέρον η ταινία μας φέρνει σε άμεση επαφή με έναν ολόκληρο πολιτισμό και κυρίως με τους παθιασμένους ανθρώπους της εκρηκτικής πατρίδας του καρναβαλιού. Ο σκηνοθέτης τους αφήνει να αφηγηθούν τις προσωπικές ιστορίες τους. Κινηματογραφεί με μια αμεσότητα που καθηλώνει τους χαμογελαστούς αυτούς ανθρώπους, που παρά τη φτώχεια και την εγκληματικότητα, γαντζώνονται από τη ζωή, από τη μουσική και το χορό, από τον έρωτα. Ειλικρινά, βγαίνοντας από την αίθουσα, αισθανόμουν σαν να ήμουν κι εγώ εκεί. Ίσως γιατί ο οδηγός μας σε αυτήν τη συναρπαστική ξενάγηση, αν και Φινλανδός αποφάσισε γοητευμένος από τη βραζιλιάνικη μουσική, να ανοίξει το δικό του κλαμπ και να ζήσει στο Ρίο.
Κ. ΞΥΠΟΛΙΤΙΔΟΥ
ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ
ΜΙΚΑ ΚΑΟΥΡΙΣΜΑΚΙ
ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
Valehtelija, (1980), Saimaa-Ilmio (1981), Arvottomat (1982), Rikos Ja Rangaistus (1983), Kello (1984), Klaani: Tarina Sammakoitten Suvusta (1985), Rosso (1985), Helsinki Napoli All Night Long (1987), Paperitahti (1989), Cha Cha Cha (1989), Amazon (1990), Zombie Ja Kimmitusjuna (1991), The Last Border (1993), Tigrero: A Film That Was Never Made (1994), Condition Red (1995), Yemanjan Tyttaret (1995), Erotic Talles III (1996), Vaiennut Kyla (1997), L.A. Without a Map (1998), Danske Piger Viser Alt (1998), Highway Society (1999), Moro No Brasil (2002), Je T' Aime... Moi Non Plus (ηθοποιός, 2004), Honey Baby (2004)
