THE RED VIOLIN
Σκηνοθεσία: Φρανσουά Ζιράρ
Σενάριο: Φρανσουά Ζιράρ, Ντον ΜακΚέλαρ
Ηθοποιοί: Σάμιουελ Λ. Τζάκσον, Γκρέτα Σκάκι, Τζέισον Φλέμινγκ, Κάρλο Τσέκι, Ιρένε Γκρατσιόλι, Κολμ Φεόρε, Σίλβια Τσανγκ
Χώρα: Καναδάς - Γαλλία (Έγχρωμη)
Διάρκεια: 131΄
Βραβεία: - 8 βραβεία στο Καναδά, το ένα για τη Σκηνοθεσία
- Όσκαρ για τη Μουσική
Πρώτη προβολή: 8.00 μ.μ.
Δεύτερη προβολή: 10.40 μ.μ.
Η πορεία ενός σπάνιου βιολιού στη διάρκεια 300 χρόνων μέσα από ιστορίες δοσμένες με συγκίνηση, χιούμορ, λεπτότητα και ρυθμό.
Η ιστορία ενός βιολιού που έφτιαξε ο μεγαλύτερος τεχνίτης της Ιταλίας του 17ου αιώνα και η μοίρα των ανθρώπων που το είχαν στην κατοχή τους τα επόμενα 300 χρόνια σε διάφορες περιοχές του κόσμου.
Μια ταινία - δώρο στο μουσικόφιλο. Λίγο διάσπαρτη ως δράση, πολύγλωσση, με ποικίλες ιστορικές και πολιτιστικές αναφορές.
Υποβλητική ταινία, μπορείς να τη "διαβάσεις" σαν καλά εικονογραφημένο καλογραμμένο ευρωπαϊκό μυθιστόρημα και να εκτιμήσεις ή μάλλον να μαγευτείς και να γευτείς τη σκηνογραφία που αλλάζει από αιώνα σε αιώνα, καθώς και τη μουσική (που πήρε, τελικά και το Όσκαρ) κι όλη γράφεται πάνω στο όργανο που λέγεται βιολί και στο πώς αλλάζει επίσης, ο ήχος του από εποχή σε εποχή μέσα στα τελευταία 300 χρόνια όπου διαδραματίζεται η ιστορία. Πρόκειται για έργο πέντε ιστοριών, πέντε σκετς αν θέλετε, κάτι σαν τη δική μας την "Κάλπικη λίρα", είδος που επέβαλαν κατά κύριο λόγο οι Ιταλοί, με "ήρωα" ένα βιολί, μαγεμένο, σαν τον αυλό του Μότσαρτ που ταξιδεύει στο διηνεκές. Το βιολί αυτό έγινε κόκκινο, διότι βάφτηκε κάποτε από αίμα. Ένας Ιταλός τεχνίτης και μουσικός το είχε κατασκευάσει για να το χαρίσει στο γιο του που θα ερχόταν. Όμως, παραμονές της γέννας η πιστή υπηρέτρια έριξε τα Ταρό στην εγκυμονούσα κι αυτές έδειξαν θάνατο. Μητέρα και βρέφος πέθαναν στη διάρκεια του τοκετού. Ο απελπισμένος σύζυγος και πατέρας έβαψε με το αίμα της γυναίκας του το βιολί κι αυτό ποτίστηκε με το πνεύμα του παιδιού που δεν γεννήθηκε ποτέ. Από εκεί και μετά το "Κόκκινο βιολί" ταξιδεύει από αιώνα σε αιώνα, σε διαφορετικές ιστορίες, από τα ελβετικά μοναστήρια και την αυλή της Βιέννης έως το Λονδίνο, την Κίνα του Μάο και το σημερινό Καναδά κι όποιος έρχεται σε επαφή μαζί του κάτι παθαίνει. Όλες οι ιστορίες είναι εξαιρετικά γραμμένες, ποτισμένες θαρρείς από τη λογοτεχνική παράδοση της Ευρώπης σ' ένα κινηματογράφο, ο οποίος γοητεύει, ξαφνιάζει και συγκινεί. Από τους ηθοποιούς ξεχωρίζει ο νεαρός Τζέισον Φλέμινγκ στο ρόλο του νεαρού Άγγλου μαέστρου.
Π. ΤΙΜΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ
Η ταινία του Καναδού Φρανσουά Ζιράρ (δημιουργού του θαυμάσιου "32 μικρές ταινίες για τον Γκλεν Γκουλντ") ακολουθεί την ιστορία ενός σπάνιου, με έξοχη ακουστική, βιολιού, από τον 17ο αιώνα που φτιάχνεται στην Κρεμόνα της Ιταλίας μέχρι τις μέρες μας, που πωλείται σε πλειστηριασμό στο Μοντρεάλ, περνώντας από διάφορες χώρες και διάφορα χέρια (το δημιουργό του, Νικολό, κάποιους μοναχούς στις Ελβετικές Άλπεις, ένα ορφανό παιδί, Τσιγγάνους, ένα Άγγλο λόρδο που παίζει το βιολί ενώ κάνει έρωτα και μια Κινέζα στη διάρκεια της πολιτιστικής επανάστασης) για να καταλήξει στον Καναδά και τη δημοπρασία. Παράλληλα, η ταινία παρουσιάζει την ιστορία ενός εκτιμητή βιολιών (Σάμιουελ Λ. Τζάκσον) που θέλει να αποκτήσει το ποθητό βιολί. Η αφήγηση φέρνει στο νου παρόμοιες ταινίες που εστιάζονται σ' ένα αντικείμενο για να αφηγηθούν διάφορες ιστορίες, όπως το κλασικό "Ιστορίες του Μανχάταν" του Ζιλιέν Ντιβιβιέ, που παρακολουθούσε την ιστορία ενός φράκου μέσα από τα διάφορα πρόσωπα που το αποκτούσαν. Ο Ζιράρ, όπως και στην προηγούμενη ταινία του, ακολουθεί μια παρόμοια γραφή, χρησιμοποιώντας φλας-μπακ και φλας-φόργουορντ, αναπλάθοντας με ξεχωριστή αγάπη τις ιστορίες του, με λεπτότητα, συγκίνηση, αλλά και χιούμορ, δημιουργώντας ταυτόχρονα το σασπένς, ιδιαίτερα στην ιστορία του παθιασμένου εκτιμητή που θέλει με κάθε τρόπο ν' αποκτήσει το ποθητό βιολί. Ταυτόχρονα, αποσπά πολύ καλές ερμηνείες από το διεθνές καστ του: τον Σάμιουελ Τζάκσον (ο φτωχός εκτιμητής), τον Τζέισον Φλέμινγκ (Άγγλος λόρδος), τη Γκρέτα Σκάκι (η ερωμένη του), τη Σίλβια Τσανγκ (η Κινέζα μουσικός που διακινδυνεύει τη ζωή της για να σώσει το βιολί), τον Κάρλο Τσέκι (ο Ιταλός τεχνίτης), την Ιρένε Γκρατσιόλι (η γυναίκα του) και όλους τους άλλους.
Ν. Φ. ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 5/5/00
Λοιπόν, η ταινία έχει μια υπέροχη μουσική -κυκλοφορεί και σε cd, αγοράστε το - που πήρε και Όσκαρ φέτος, και η αλήθεια είναι πως αν η μουσική της δεν ήταν πρώτης τάξεως, θα ήταν αρνητικό γι' αυτήν. Πέραν όμως της μουσικής είναι και το όλο αποτέλεσμα, που δημιουργεί - με τις διάφορες ιστορίες διαμέσου των χρόνων και στις διαφορετικές χώρες όπου εξελίσσεται, τη φωτογραφία που συμμετέχει ενεργά, το μοντάζ, τις ερμηνείες, την όλη παραγωγή και τη σκηνοθεσία πάνω απ' όλα - ένα ιδιαιτέρως γοητευτικό, σχεδόν "παραμυθένιο, γλυκόπικρο συναίσθημα ευφορίας στον θεατή της". Μια επιστροφή σε "κλασικά" κινηματογραφικά πρότυπα, με σημερινή ματιά, αλλά με την παλιά "μαγική" συνταγή, ίσως λίγο αφελή, αλλά οπωσδήποτε καλοδεχούμενη απ' όλους όσοι αρέσκονται σ' ένα σινεμά ωραίο. Ο Νικολό Μπουσότι είναι βέβαιος ότι το πρώτο του παιδί θα είναι ένα αγόρι με εξαιρετικό ταλέντο στη μουσική. Έτσι, δημιουργεί το βιολί που θα προετοιμάσει τον ερχομό του γιου του. Όμως, καθώς η μέρα της γέννας πλησιάζει, την αγαπημένη γυναίκα του Νικολό, την Άννα, στοιχειώνει ένα άσχημο προαίσθημα. Πηγαίνει στην έμπιστη υπηρέτριά της, τη Σέσκα, στην οποία οι κάρτες ταρώ αποκαλύπτουν το κοινό πεπρωμένο του αγέννητου παιδιού της Άννας και του βιολιού που πρόκειται να γίνει η κληρονομιά του Νικολό Μπουσότι. Όπως είχε προβλέψει η Σέσκα, η Άννα και το παιδί πεθαίνουν πάνω στη γέννα. Ο Νικολό κουβαλάει το άψυχο σώμα της γυναίκας του στο εργαστήρι του, όπου περνάει το όργανο που ποθούσε να δωρίσει στον γιο του με ένα βερνίκι φτιαγμένο από το αίμα της Άννας.
Ι. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ
ΑΔΕΣΜΕΥΤΟΣ ΤΥΠΟΣ
Όταν η γυναίκα και το νεογέννητο παιδί του Μπουσότι, του διασημότερου Ιταλού κατασκευαστή οργάνων στην Ιταλία του 17ου αιώνα, πεθαίνουν, εκείνος βερνικώνει με το αίμα της νεκρής ένα βιολί που το προόριζε για το γιο του και κατά κάποιο τρόπο αυτό ποτίζεται με το αιώνιο πνεύμα των αγαπημένων του προσώπων. 100 χρόνια αργότερα το βιολί βρίσκεται στα χέρια ενός ορφανού παιδιού με εξαιρετικό ταλέντο που από ένα μοναστήρι των Άλπεων οδηγείται στη βασιλική αυλή της Αυστρίας, περιέρχεται στα τέλη του 19ου αιώνα στην κατοχή ενός εκκεντρικού μουσικού, που εμπνέεται τις συνθέσεις του την ώρα που κάνει έρωτα με την ερωμένη του, ταξιδεύει στην Κίνα όπου γλιτώνει την καταστροφή την περίοδο της Πολιτιστικής επανάστασης και τέλος εκτίθεται σε δημοπρασία στο σημερινό Μόντρεαλ, όπου ένας εκτιμητής οργάνων προσπαθεί να αποκρύψει ότι πρόκειται για το μυθικό "κόκκινο βιολί" για να το ιδιοποιηθεί. Πέντε ιστορίες, τρεις ήπειροι (Ευρώπη, Ασία, Αμερική), πέντε διαφορετικές γλώσσες (ιταλικά, γαλλικά, αγγλικά, κινέζικα, γερμανικά), αλλά και αντίστοιχοι τρόποι κινηματογράφησης ή μουσικής προσέγγισης των ιστοριών (πολύ δικαιολογημένα ο Τζον Κοριλιάνο τιμήθηκε με Όσκαρ μουσικής, μια και δεν συνέθεσε ένα απλό συνοδευτικό σάουντρακ αλλά έκανε μια πραγματική σπουδή πάνω στη μουσική των 300 τελευταίων χρόνων της ανθρωπότητας). Αυτό, όμως, που λείπει από το "Κόκκινο βιολί" για να γίνει μια μεγάλη ταινία είναι η συνάφεια των ιστοριών, που μοιάζουν άσχετες μεταξύ τους, κουβαλώντας απλώς μνήμες και αναφορές από άλλες ταινίες (το επεισόδιο με το ταλαντούχο ορφανό θυμίζει κάπως τη "Διπλή ζωή της Βερόνικα", εκείνο του ερωτύλου σούπερ - σταρ μοιάζει να έχει σκηνοθετηθεί από τον Κεν Ράσελ της "Λιστομανίας" κ.λπ.). Πρόκειται ωστόσο για μια φιλόδοξη δουλειά, που παρακολουθείται ευχάριστα και με μεγάλο ενδιαφέρον μέχρι τέλος, αποτέλεσμα της συνεργασίας του σκηνοθέτη Φρανσουά Ζιράρ ("32 μικρές ταινίες για τον Γκλεν Γκουλντ") και του σεναριογράφου-ηθοποιού Ντον ΜακΚέλαρ ("Η τελευταία νύχτα του κόσμου").
ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΖΙΡΑΡ
Γεννήθηκε στο Κεμπέκ του Καναδά το 1963. Ξεκίνησε την καριέρα του με βίντεο, στη συνέχεια ίδρυσε εταιρία (σχολή την ονόμασε ο ίδιος) που πειραματίσθηκε με ταινίες μικρού μήκους.
ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
Cargo (1990), Thirty-two Short films about Glenn Gould (1993), Το Κόκκινο βιολί (1999).
